ဗိတိန္ အနုပညာ။ နိုရာ နယ္လ္ဆင္ ဂေရး၏ ``ျမန္မာထီးေလးနွင့္ မိန္းမငယ္(၁၉၂၅)``.....အမည္ရ ပန္းခ်ီကား

ဗိတိန္ အနုပညာ။
နိုရာ နယ္လ္ဆင္ ဂေရး၏
``ျမန္မာထီးေလးနွင့္ မိန္းမငယ္(၁၉၂၅)``.....အမည္ရ ပန္းခ်ီကား။
ဂေရး(၁၈၈၂- ၁၉၃၁)သည္ နာမည္ေက်ာ္ ``ဂလပ္စ္ေဂါလ္``ေက်ာင္းထြက္ပန္းခ်ီဆရာမတစ္ဦးျဖစ္ကာ မၾကာေသးမီ ၂၀၁၀၊ ဇူလိုင္- ၾသဂုတ္လမ်ားဆီက ခကုဘရိုက္ျမိဳ႕တြင္ က်င္းပသည့္ ``ဂလပ္စ္ေဂါလ္ မိန္းကေလးမ်ား``အမွတ္တရ ပန္းခ်ီျပပြဲတြင္ သူမ၏ ပုံကားမ်ားကို တင္ဆက္ခဲ့ေၾကာင္း ....စသည္ျဖင့္ ကၽြနု္ပ္တို႔ သတင္းရရွိခဲ့ေလ၏။ ငယ္စဥ္အခါကပင္ ပန္းခ်ီပိုးပါခဲ့သူျဖစ္ခဲ့ရာတြင္ သူမ၏ ဇာတိျဖစ္သည့္ ဟယ္လင္ဘတ္ခ္ျမိဳ႕က ေဒသခံ ပန္းခ်ီဆရာေက်ာ္ နွစ္ဦးထံပါးဝယ္ ပညာရင္နို႔ ေသာက္ခဲ့ျပီးသည့္ကာလ .....၁၉၀၁ တြင္ မိသားစုလိုက္ ဂလပ္ေဂါလ္ျမိဳ႕သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕သြားခဲ့သျဖင့္ ထိုသည့္``ဂလပ္စ္ေဂါလ္ အနုပညာေက်ာင္း``တြင္ ေျခာက္နွစ္ေျခာက္မိုး ပန္းခ်ီပညာ သင္ရိုးကုန္ သင္ၾကားခဲ့ေလသည္။ အထူးအားျဖင့္ ဂေရးသည္ ဘယ္လ္ဂ်ီယံဆရာ ဂ်င္း ဒယ္ဗီလီနွင့္ ဖရာ နယူးဘယ္ရီတို႔၏ လက္က် တပည့္ေက်ာ္မေလးျဖစ္ခဲ့၍ ေက်ာင္းျပီးသည့္အခါသမယ .....ထိုေက်ာင္းေတာ္မွာပင္ ဆရာမ ျပန္လုပ္ရင္း ေက်ာ္ၾကားသည့္ ပုံကားမ်ားစြာကို ျခယ္ေရးခဲ့ေလသည္။ ၁၉၁၀ တြင္ သူမ၏ ေပါ့ထရိတ္ပန္းခ်ီမ်ားျပပြဲကို ခင္းက်င္းနိုင္ခဲ့ျပီး ပထမ ကမၻာစစ္ၾကီး ျဖစ္ပြားလာခ်ိန္တြင္ ဂေရးသည္ ျပင္သစ္စစ္မ်က္နွာျပင္သို႔ သူနာျပဳဆရာမအေနနွင့္ သြားေရာက္ခဲ့ရျပီး ထိုေျမတြင္ ပန္းခ်ီနွင့္ မင္ျခစ္ပုံၾကမ္းမ်ားစြာကို ေရးဆြဲနိုင္ခဲ့၏။ သူမ၏ ပုံကားမ်ားကို ``ေတာ္ဝင္ စစ္သမိုင္းျပတိုက္``နွင့္ အျခားဂယ္လာရီမ်ားတြင္ စုေဆာင္းထားရွိျပီး ဤဆရာမ ဂေရးသည္ ``ေတာ္ဝင္ ဂလပ္စ္ေဂါလ္ အနုပညာအကယ္ဒမီ``.... ၾသဇာေညာင္းသူမ်ားေကာ္မတီ၏ ပထမဆုံး ပန္းခ်ီဆရာမအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ျခင္းခံယူရသူတစ္ဦး ျဖစ္ေလေတာ့သည္။ ...ထိုစဥ္ကာလ သူမသည္ ``ျမန္မာျပည္``သို႔ ေရာက္ခြင့္မၾကံဳခဲ့သည့္တိုင္ အေရွ႕တိုင္း၏ ေက်ာ္ၾကားေသာ ျမန္မာျပည္က အထူးတလည္ ေရာက္ရွိလာခဲ့သည့္ .......လွပေသာ ထီးကေလးတစ္လက္နွင့္မူ လက္ေဆာင္မြန္ရ ေရစက္ဆုံခဲ့ကာ အခုလိုမ်ိဳး ဘိလပ္သူေလးတစ္ဦး၏ ပုံရိပ္နွင့္အတူ ျမန္မာရနံ႔ေလးကို ထည့္သြင္းေရးဖြဲ႔ထားေလရာတြင္ လြန္စြာ ခ်စ္စရာေကာင္းလ်က္ လွပတင့္တယ္ေၾကာင္းျဖင့္ ကၽြနု္ပ္တို႔ မွတ္ခ်က္ျပဳလိုေပေတာ့သည္။

Like ·  · Share · September · 

• 13 people like this.

`ပုဂံ ျမင္ကြင္းက်ယ္-၄(၁၈၅၅)

ျဗိတိန္ အနုပညာ။
ကိုးလ္စ္ေဝါ့လ္သီ ဂရန္႔၏
``ပုဂံ ျမင္ကြင္းက်ယ္-၄(၁၈၅၅)``....အမည္ရ ပန္းခ်ီကား။
ကၽြနု္ပ္တို႔၏ ဖိုင္လ္မ်ားထဲမွ ေမႊေနွာက္ရရွိသမွ် ....ဂရန္႔၏ ပုဂံျမင္ကြင္းက်ယ္ ပန္းခ်ီကား ေလးခ်ပ္မွ်ရွိရာတြင္ ယခုတင္ဆက္မႈသည္ ထိုေရွးေဟာင္းနယ္ေျမဆိုင္ရာ ေနာက္ဆုံးအပိုင္း ျဖစ္ေလသည္။ ဤဆရာ ေရးဆြဲသည့္ ``ဗူးဘုရား``ရႈေမွ်ာ္ခင္းပန္းခ်ီကို ယခင္က သီးျခားေဖာ္ျပခဲ့ျပီးျဖစ္သျဖင့္ ထိုကားကိုပါ ေပါင္းထည့္မည္ဆိုပါလွ်င္ ဤျဗိတိန္ပန္းခ်ီေက်ာ္သည္ ပုဂံရႈေမွ်ာ္ခင္း ကားေပါင္း ငါးကားမွ် ေရးဆြဲခဲ့သည္...ဟု ဆိုနိုင္မည္ ထင္မိေပသည္။ ....ျမန္မာျပည္ဆိုင္ရာ သူ၏ အနုပညာဖန္တီးမႈမ်ားသည္ ကားခ်ပ္ေရ ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိခဲ့သျဖင့္ ကၽြနု္ပ္တို႔သည္ အခါအားေလ်ာ္စြာဆိုသလိုပင္ အပိုင္းလိုက္ ေဖာ္ျပလ်က္ရွိပါေၾကာင္း။ ......သို႔ႏွင့္ ကၽြနု္ပ္တို႔၏ ငယ္စဥ္ေတာင္ေက်း ကေလးဘဝေန႔ရက္မ်ားဆီက အဆိုပါပုဂံသို႔ ေမြးရပ္ေျမ ေက်ာင္းေတာ္၏ ေလ့လာေရးခရီး အစီအစဥ္ျဖင့္ စတင္ေရာက္ရွိခဲ့ဖူး၍ ထိုေဒသပတ္ဝန္းက်င္အေပၚ အံ့ၾသေငးေမာျဖစ္ခဲ့ပုံကို သတိတရ ``မီမြားမ်ား``အေနနွင့္ ေျပာျပျဖစ္ခဲ့ရာမွ .....ယာခင္းခရိုးတြင္ေပါက္ေရာက္ေနၾကသည့္ ေတာပန္းေတာင္ပန္း လွရာရာမ်ားမွသည္ ျမစ္ဧရာကိစၥ၊ ထိုမွသည္ ``ဓမၼရံၾကီး``ေစတီေပၚမွ ရႈခင္းေငးျဖစ္ခဲ့ပုံ၊ ကမၻာေပၚက အေကာင္းဆုံးဆည္းဆာမ်ားတြင္ တစ္ခုအဝင္အပါ...ဆိုသည့္ ပုဂံညေနကို ၾကံဳဆုံခဲ့ျပီးသည့္ကာလ ထို႔ေနာက္မွာေတာ့ ကၽြနု္ပ္တို႔ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားကေလးမ်ားသည္ ေက်းလက္ခရီးသြားကားတစ္စီးျဖင့္ အိမ္ျပန္ခရီးကို နွင္ခဲ့ၾကပါေၾကာင္း။ ဤမွ်လွပေသာ ပုဂံ၏ ရႈေမွ်ာ္ခင္းအေထြေထြသည္ တရိပ္ရိပ္နွင့္ အေဝးတြင္ က်န္ရစ္ခဲ့ျပီေကာ။ ထိုပုံရိပ္ေလးမ်ားသည္ နွစ္ကာလ ၾကာျမင့္ျပီျဖစ္၍ အတန္ငယ္ မႈန္ဝါးေနျပီျဖစ္သည့္တိုင္ ေတာ္ဝင္ဆရာ ဂရန္႔၏ ဤရႈေမွ်ာ္ခင္းပုံကားေလးကေတာ့ နွစ္မ်ား၊ ...ေခတ္မ်ားကို ျဖတ္လာခဲ့သည္တိုင္ အခုထိ ၾကည္လင္လွပကာ မေန႔တစ္ေန႔ကပင္ သူ ေရးဆြဲျဖစ္ခဲ့သည့္အလား ထင္မွတ္မွားရေၾကာင္းျဖင့္ ကၽြနု္ပ္တို႔ တင္ျပလိုက္ရေပသည္။

`တိုင္းရင္းသူေလးမ်ား၏ ပုံတူ(၁၉၀၃)`

အေနာက္တိုင္း အနုပညာ။
..........
``တိုင္းရင္းသူေလးမ်ား၏ ပုံတူ(၁၉၀၃)``....အမည္ရ ပန္းခ်ီကား။
သူသည္ ေအးျမေသာ ေမာတို႔ဌာနီ၊ .....ေျမနီယာခင္းစိမ္းမ်ား၊ ၾကက္သြန္ျဖဴခင္းနွင့္ ပန္းနွမ္း၊ ေနၾကာ၊ စပါးနွင့္ ဂ်ဳံခင္းမ်ားတစ္ေလွ်ာက္ ေလွ်ာက္သြားေနခဲ့ေလသည္။ ျပီးေတာ့ ေတာင္ေပၚရြာေလးေတြသို႔ တစ္ရြာဝင္ တစ္ရြာထြက္ သြားေရာက္ကာ ေကာက္ညွင္းရနံ႔သင္းသည့္ ေရေႏြးၾကမ္းေသာက္ရင္း ရိုးသားေသာ ေဒသခံတို႔နွင့္ စကားစျမည္ေျပာျဖစ္ခဲ့၏။ ရြာေလးတစ္ရြာ၏ ဘန္ဂလိုတြင္ နားေနရင္း ညေနတိုင္လွ်င္ မီးပုံေဘးမွာ ဝိုင္းစုထိုင္ၾကကာ၊ ....ရွမ္းအရက္ ခပ္ျပင္းျပင္းတစ္ခြက္ကို လည္း သူ ျမည္းစမ္းကာ သူတို႔ေျပာျပသည့္ ေက်းလက္ပုံျပင္မ်ား တစ္ပုဒ္ျပီးတစ္ပုဒ္ နားေထာင္ရသည္မွာလည္း ဤအနုပညာသမားအတြက္ နွစ္သက္ေပ်ာ္ရႊင္စရာ ျဖစ္ေနခဲ့ေပမည္။ ပန္းခ်ီဆရာသည္ ရႈေမွ်ာ္ခင္းပုံၾကမ္းေတြ ေရးျခစ္ခဲ့သလို ......လွပေသာ ရိုးရာ ခ်ည္ဝတ္စုံမ်ားနွင့္ တင့္တယ္ေသာ တိုင္းရင္းသူတိုင္းရင္းသားတို႔၏ ပုံတူမ်ားကို ေရးဆြဲျဖစ္ခဲ့ရာတြင္ ပထမတြင္ သူတို႔သည္ ရွက္စနိုးရွိၾကေသာ္လည္း ေနာက္ေတာ့ ပန္းခ်ီကားအတြက္ ေမာ္ဒယ္ရပ္ေပးရျခင္းအေပၚတြင္ နွစ္သက္ေပ်ာ္ရႊင္ လိုလိုခ်င္ခ်င္နွင့္ သူတို႔ လက္ခံေခါင္းညိတ္ၾကေလသည္။ ေဆးေရာင္စုံေလးနွင့္ လွပေသာ ပုံတူကားေလးေတြကို သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ခုဆိုခုပဲ ျမင္ေတြ႔ရေသာအခါ ျပံဳးလဲ့သြားၾကသည့္ တိုင္းရင္းသူေလးမ်ား၏ ပံုရိပ္ကို ဤပန္းခ်ီဆရာအဖို႔ ဘဝ၏ အမွတ္တရမ်ားထဲမွ မေမ့နိုင္ေတာ့မည္ ``အမွတ္တရမ်ား``ပင္ ျဖစ္ခဲ့ေပေတာ့မည္။ ......ဤပုံတြင္ ပေတာင္(ခတြန္)၊ ပေလး၊ ပေတာင္(တြမ္မ)မိန္းကေလးမ်ား၏ ပုံတူကို ျခယ္ေရးထားရာတြင္ ပန္းခ်ီအေျခခံ အေရာင္ေလးမ်ားျဖင့္ ဖန္တီးထားသည့္ သူတို႔၏ ရိုးရာဝတ္စုံ အဆင္ဒီဇိုင္းေလးမ်ားကို မူရင္းမပ်က္ သူက မွတ္တမ္းျပဳစုခဲ့လ်က္ ....ဤပုံတူေလးေတြသည္ကားဆိုလွ်င္ လြန္စြာလက္ရာေျမာက္ေၾကာင္း ျမင္သည္နွင့္ သိသာပါေပသည္။ ကၽြနု္ပ္တို႔၏ ဖိုင္လ္မ်ားထဲမွ အမ်ိဳးအမည္ တိက်စြာ မသိရသည့္ ဤပုံကားေလးအေၾကာင္း ယခုထက္ ပိုမို၍ အေသးစိတ္လိုခဲ့ေသာ္လည္း တကယ္တမ္း မျပည့္မစုံ ေဖာ္ျပခ်က္ကို ကၽြနု္ပ္တို႔သည္ ဤတြင္ေရြ႕ နိဌိတံေပသည္။

ျဗိတိန္ အနုပညာ။ ကိုးလ္စ္ေဝါ့လ္သီ ဂရန္႔၏ ``အမရပူရ ျမင္ကြင္းက်ယ္(၁၈၅၅)

ျဗိတိန္ အနုပညာ။
ကိုးလ္စ္ေဝါ့လ္သီ ဂရန္႔၏
``အမရပူရ ျမင္ကြင္းက်ယ္(၁၈၅၅)``....အမည္ရ ပန္းခ်ီကား။
အျမဲအသက္ရွင္သန္ေနသည့္ ျမိဳ႕....ဟု အဓိပၸာယ္ထြက္ရွိေလေသာ ``အမရပူရ``၊ မင္းေနျပည္ နွစ္ၾကိမ္ျဖစ္ခဲ့ဖူးသည့္ ထူးျခားဆန္းၾကယ္ေသာ ျမိဳ႕။ ဤျမိဳ႕ကို အင္းဝတြင္ နန္းစံလ်က္ရွိသည့္ ဗဒုံမင္း အမည္ခံ ဘိုးေတာ္ဘုရားသည္ မိုးတြင္းကာလ၊ ျမစ္ေရလွ်ံတက္ခ်ိန္တြင္ နန္းျမိဳ႕အထိ ျဗိတိသွ်တို႔၏ သေဘၤာမ်ား လာေရာက္နိုင္သည္ကို တြက္ခ်င့္လ်က္ ......၁၈၇၁၊ ...ေအာက္တိုဘာ ၁-ရက္ေန႔တြင္ ျပန္တမ္းတစ္ရပ္ကို ထုတ္ဆင့္လိုက္ေလခဲ့ေၾကာင္း။ ထိုအမိန္႔ေတာ္တြင္ လက္ဆည္ကန္ရြာေနရာတြင္ အမရပူရ နန္းေတာ္အသစ္တည္ရန္ျဖစ္လ်က္ ထိုျမိဳ႕တညေဆာက္ေရးစီမံခ်က္ကို စတင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ကာ ၁၂၊ ေမ၊ ၁၇၈၃ တြင္ နန္းသိမ္းပြဲျဖင့္ စိုးစံေတာ္မူခဲ့၏။ ေနာက္ထပ္ ခုနစ္နွစ္အၾကာတြင္ ဤျမိဳ႕သည္ မီးေဘးသင့္ခဲ့ရသျဖင့္ အခ်ိန္တိုအတြင္း ျမိဳ႕သစ္နန္းသစ္ တည္ခဲ့ရျပန္ေၾကာင္း၊ ထို႔ေနာက္ ဘၾကီးေတာ္မင္းလက္ထက္တြင္ အင္းဝသို႔ တဖန္ ျပန္လည္စိုးစံခဲ့၍ သာယာဝတီမင္းလက္ထက္တြင္ အမရပူရသို႔ ျမိဳ႕ေတာ္ တေက်ာ့တဖန္ ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ျပန္ေပသည္။ ....``ပဒုမၼာ ေရႊၾကာ၊ ဘိုးေတာ္ စံရာ၊ နတ္ရြာနတ္ျပည္တူေလျခင္း``ဟူသည့္အတိုင္း ထိုစဥ္ကာလ လြန္စြာ စည္ကားသိုက္ျမိဳက္ခဲ့ကာ ...ေတာင္သမန္အင္း၊ တက္ေသးအင္း၊ ရတနာ့ဂူ၊ ေရႊၾကက္ယက္- ေရႊၾကက္က်၊ ...ျမစ္ဧရာ၊ ေတာင္ရိုးေတာင္တန္းမ်ားၾကားက ဤေရႊဘုံေရႊနန္းျမိဳ႕သည္ကားဆိုလွ်င္ လြန္စြာ ရႈ၍ မဝ သာေမာလွပခဲ့မည္မွာ ကၽြနု္ပ္တို႔ ယုံမွားသံသယ မရွိေခ်။ .....၁၈၅၅၊ ျဗိတိသွ်- အိႏၵိယ ဘုရင္ခံ၏ ေမဂ်ာ ဖယ္ရာ ဦးေဆာင္သည့္ အင္းဝသြား သံအဖြဲ႔တြင္ ေတာ္ဝင္ပန္းခ်ီဆရာတစ္ဦးအျဖစ္ လိုက္ပါလာသည့္ ဆရာ ကိုးလ္စ္ေဝါ့လ္သီ ဂရန္႔သည္ ျမန္မာ့ရႈခင္းနွင့္ ...အထင္ကရလူပုဂၢိဳလ္မ်ား....စသည့္ ပုံရိပ္အေထြေထြကို မွတ္တမ္းျပဳေရးဆြဲခဲ့ရာတြင္ ဤ``အမရပူရ ျမင္ကြင္းက်ယ္``ဟု အမည္ရသည့္ လက္ရာမြန္ဥေရာပ ေရေဆးပန္းခ်ီကားတစ္ခ်ပ္လည္း အဝင္အပါျဖစ္ရာတြင္ ထိုစဥ္က ျမန္မာ့လူမႈဘဝနွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ဖြဲ႔ အနုပညာကို အနီးကပ္ဆဲြယူ ခ်ိန္ဆကာ မိတ္ေဆြမ်ား နွစ္သက္ခံစားနိုင္ရန္ ကၽြနု္ပ္တို႔ စီစဥ္တင္ဆက္လိုက္ရေပေတာ့သည္။